คำกล่าวของท่านอิมามอาลี (อ) ชี้ให้เห็นถึงปัญหาของการโต้แย้งที่ขาดความรู้ และผลกระทบของการหลงผิดทางความคิด โดยท่านกล่าวว่า:
“ใครที่โต้เถียงกันด้วยความเขลา จะไม่สามารถเห็นความจริงได้อีกต่อไป และผู้ใดที่หลงจากทางที่ถูกต้อง สิ่งดีจะกลายเป็นสิ่งไม่ดีในสายตาของเขา และสิ่งชั่วร้ายจะดูดีในสายตาเขา และเขาจะหลงอยู่ในความเมาของความหลงผิด”
ในคำกล่าวนี้ ท่านอิมามอาลีได้สื่อถึงปัญหาที่เกิดจากการถกเถียงโดยปราศจากความเข้าใจและการไม่ใช้สติปัญญาในการโต้แย้ง เมื่อนั้นการแย้งกลับเป็นเพียงการแสดงออกถึงความเขลา สิ่งนี้ทำให้ผู้ที่อยู่ในสถานการณ์นี้ไม่สามารถเห็นหรือยอมรับความจริงได้อีกเลย การโต้แย้งที่เกิดจากความรู้สึกหรืออคติ จะทำให้ความจริงกลายเป็นสิ่งที่มองไม่เห็นและมองไม่ถูกต้อง
นอกจากนี้ ท่านยังเตือนว่าผู้ที่หลงออกจากเส้นทางที่ถูกต้อง สิ่งที่ดีจะกลายเป็นสิ่งที่แย่ในสายตาของเขา และสิ่งที่เลวร้ายกลับดูเป็นสิ่งที่ดี ปรากฏการณ์นี้สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงของการรับรู้และความคิดของบุคคลที่หลงผิด ความหลงผิดที่สะสมเรื่อย ๆ จะเปรียบเสมือนการ “เมา” ในความหลง ซึ่งทำให้บุคคลนั้นไม่สามารถรับรู้ถึงความจริงและความผิดถูกได้
สิ่งที่เราสามารถเรียนรู้จากคำกล่าวของท่านอิมามอาลีคือ การต้องมีสติและความรู้เมื่อเข้าสู่การโต้แย้ง และไม่ปล่อยให้ความเขลาและอคติครอบงำการตัดสินใจของเรา การมีความรู้ ความจริง และความเข้าใจที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราไม่หลงออกจากทางที่ถูกต้อง และช่วยให้เรามองเห็นความจริงในทุกสถานการณ์
การโต้แย้งด้วยความเขลาไม่ได้เพียงแต่ทำให้ผู้โต้แย้งไม่สามารถเห็นความจริง แต่ยังส่งผลต่อการพัฒนาความคิดและความสัมพันธ์ของบุคคลเหล่านั้นด้วย ในบริบทของสังคมปัจจุบัน เราเห็นการโต้เถียงในหลายประเด็นที่ปราศจากการสืบค้นข้อมูลและขาดการพิจารณาอย่างถี่ถ้วน สิ่งนี้ไม่เพียงแต่ทำให้เกิดความเข้าใจผิด แต่ยังสร้างความขัดแย้งและความแตกร้าวในสังคม การโต้แย้งที่ขาดเหตุผลและความรู้ที่ถูกต้อง อาจนำไปสู่ความรุนแรงและการบิดเบือนความจริงได้
นอกจากนี้ การที่ท่านอิมามอาลี (عليه السلام) กล่าวว่า “ใครที่หลงออกจากทางที่ถูกต้อง สิ่งดีจะกลายเป็นสิ่งไม่ดี และสิ่งไม่ดีจะกลายเป็นสิ่งที่ดี” ยังสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของการมองเห็นความถูกผิดในสังคม หากเราไม่ยึดถือหลักการทางศีลธรรมและความรู้ที่แท้จริง เราอาจถูกชักนำให้มองสิ่งที่เลวร้ายเป็นสิ่งที่ดี และมองข้ามสิ่งที่ดีที่ควรยกย่อง สิ่งนี้สะท้อนให้เห็นถึงปัญหาทางจิตวิญญาณที่เกิดขึ้นเมื่อบุคคลหลงทางจากหลักศีลธรรมที่แท้จริง
ในท้ายที่สุด คำกล่าวของท่านอิมามอาลีสอนให้เราระมัดระวังในการใช้เหตุผลและความรู้ในทุกการตัดสินใจ เพื่อไม่ให้เราหลงทางไปกับความเขลาและความหลงผิด เพราะสิ่งเหล่านี้จะทำให้เราไม่สามารถเข้าใจความจริงและทำให้เราหลงทางในชีวิต
