ท่านศาสดามูฮัมหมัด (ศ) ได้กล่าวไว้ว่า:
“เป็นการดีที่บางครั้งมนุษย์ได้หันกลับมาทบทวนตัวเอง ระลึกถึงบาปของตนเอง และขออภัยโทษจากพระผู้เป็นเจ้า”
(นะฮ์ญุลฟะซอฮะฮ์ ฮะดีษที่ 1399)
ในสังคมปัจจุบันที่เต็มไปด้วยความวุ่นวายและปัญหาหลากหลาย บางครั้งมนุษย์มักจะหลงลืมหน้าที่ที่สำคัญของตน นั่นคือการพิจารณาตัวเองหรือการกลับมาสู่การทบทวนและตรวจสอบจิตใจของเรา การพิจารณาตัวเองเป็นการฝึกปฏิบัติที่มีคุณค่าและจำเป็นในทุกศาสนา โดยเฉพาะในอิสลามที่ศาสดามูฮัมหมัด (ศ) ได้แนะนำให้เราหันกลับมาพิจารณาตัวเองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อระลึกถึงความผิดพลาดหรือบาปที่เราอาจได้กระทำโดยไม่รู้ตัว
1. การพิจารณาตัวเอง: จุดเริ่มต้นของการเติบโตทางจิตวิญญาณ
การพิจารณาตัวเองคือการหยุดและมองลึกเข้าไปในหัวใจของเรา เพื่อพิจารณาการกระทำ ความคิด และความรู้สึกที่เราได้ทำในแต่ละวัน ซึ่งเป็นการเปิดโอกาสให้เราได้มองเห็นข้อผิดพลาดของตนเอง และนำไปสู่การขออภัยโทษจากพระเจ้า มันเป็นกระบวนการของการตรวจสอบความประพฤติ การคิดทบทวน และการตั้งใจปรับปรุงพฤติกรรมของเราให้ดีขึ้น
2. ความสำคัญของการขออภัยโทษจากพระเจ้า
ในอิสลาม การขออภัยโทษหรือการ “ตอวะบะห์” เป็นส่วนหนึ่งของการแสดงถึงความเชื่อและความซื่อสัตย์ต่อพระเจ้า พระองค์ทรงเป็นผู้ทรงเมตตาและให้อภัย หากมนุษย์รู้สึกสำนึกผิดและขออภัยโทษจากพระองค์ด้วยความจริงใจ พระเจ้าจะทรงให้อภัยแก่เขา การขออภัยโทษไม่เพียงแค่เป็นการขอให้พระเจ้าลบล้างบาปเท่านั้น แต่ยังเป็นการชำระล้างจิตใจ ทำให้มนุษย์รู้สึกเบาสบายและมีความสงบในใจมากขึ้น
3. แนวทางการปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
• หาช่วงเวลาส่วนตัว: การหาช่วงเวลาในแต่ละวันเพื่อทบทวนตัวเอง แม้จะเป็นเพียงเวลาสั้น ๆ เช่น ก่อนนอนหรือตอนเช้าหลังจากตื่นนอน จะช่วยให้เราได้ตรวจสอบการกระทำในแต่ละวัน
• ขออภัยโทษด้วยความจริงใจ: การขออภัยโทษควรทำด้วยความจริงใจและตั้งใจที่จะไม่ทำบาปเดิมซ้ำอีก
• วางแผนปรับปรุงตนเอง: เมื่อพบข้อผิดพลาด ควรตั้งใจวางแผนแก้ไขและปรับปรุงพฤติกรรมให้ดีขึ้น
4. ผลลัพธ์ที่ได้จากการพิจารณาตัวเองและการขออภัยโทษ
เมื่อเราทบทวนตัวเองและขออภัยโทษจากพระเจ้าด้วยความตั้งใจจริง จิตใจของเราจะได้รับการชำระล้างและเปิดทางสู่ความสงบสุขทางจิตวิญญาณ นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างเสริมพฤติกรรมที่ดีขึ้นในชีวิตประจำวัน ทำให้เรามีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นและกับพระเจ้า
การพิจารณาตัวเองและการขออภัยโทษจึงเป็นหนึ่งในแนวทางสำคัญที่จะนำพาเราสู่การเติบโตทางจิตวิญญาณและชีวิตที่มีความหมายตามหลักการอิสลาม